Nëna, më çon në shtëpi, më çon në shtëpi, nënë.
Do të fshihem diku në qoshe, do të vendos një leckë mbi gojë që të pushoj së kolluari dhe do të kaloj disa ditë në shtëpinë time, ku muret janë shëruese. “Nuk mund ta përballoj këtu.”
“Je si një fëmijë, baba im. Ke ngrohtësi, është pastër, ke çfarë të hash, do të sjell diçka më shumë nga shtëpia, do të blej ilaçe.” – “Nuk kam uri, Vasë, nuk kam qenë në shtëpi për një vit.” – përpiqet të shikojë babanë në sy. – “Unë jam i vetmi që mbeta në pallat, të gjithë të tjerët janë kthyer në shtëpi.”
– “Po, mirë, mirë, ka ende katër ditë deri në pushime. Unë do t’i marr ato.” Vasili u kthye nga dritarja, dhe babai i lumtur, Petar, filloi të ecë nëpër pallat dhe t’i tregonte djalit se sa më mirë ndihej. Ai kishte mbetur vetëm, shikoi përmes dritares. Ishte pranverë… pisha e qajve, të cilat dikush i kishte mbjellë në oborrin e spitalit, kishin filluar të lulëzojnë dhe ishin bërë të gjelbra.
Në çdo vend ishte kaq e qetë – jo të gjithë ishin kthyer në shtëpi për pushimet, kishte të sëmurë të rëndë dhe ata që nuk kishin askënd. Vetmia përsëri filloi ta mbulonte Petarin dhe ai ndjeu një ngërç në gjoks. “Si do t’i bëj për të duruar edhe katër ditë?” “Kur të kthehem në shtëpi, do të shkoj direkt në varreza për ta parë Marinë. Zemra më copëtohet kur mendoj që ti nuk je më. Re të lehta fluturojnë dhe lëvizin mbi qiellin e kaltër, pastaj mblidhen, pastaj zbehen dhe papritmas zhduken në pafundësi. Jastëkët e bardhë të shtretërve të spitalit, erë ilaçesh dhe heshtje që pa dashje e shtyp dhe torturon shpirtin që nuk ka durim të shkojë në oborrin e atdheut, ku janë rritur luleshtrydhet.”
– “Zoti, Zoti, më kthe në shtëpi, borra te dera lëshon zhurmë dhe varri i Marisë po humbet ngjyrën nga dhimbja që kam për të, më kthe në shtëpi për disa ditë, pastaj bëj me mua çfarë të duash,” murmuri Petari, duke u mbytur nga kollitja. – “Vera, do ta sjell babain tim në shtëpi për pushime” – Vasili e shikoi gruan në sy dhe u mundua ta përqafojë. Vera nervozisht e largoi nga supe dhe u largua nga përqafimi. “E di që babai yt ka tuberkuloz dhe mund ta infektojë tërë familjen.”
– “Por doktori tha se ai nuk ka pasur asnjëherë baktere tuberkuloze. Prandaj, ai nuk është i rrezikshëm për njerëzit që pinë.” – A beson në ilaçet? “Unë nuk besoj më tek askush dhe tek asgjë. Këta mjekë nuk kuptojnë asgjë më. A nuk na shëron ilaçi? Më shumë pacientë do të thotë më shumë para. Dëshiron të na dënonsh për një sëmundje të përjetshme dhe vdekje?” Vera u mbyll dhe nuk i foli Vasilit deri në mbrëmje, dhe atë natë ajo qante gjatë, duke thënë se Vasili nuk e do. Ai e mbajti gruan afër zemrës, e puthte në fytyrë, e cila ishte e lagur nga lotët dhe kërkonte falje, duke përsëritur se asgjë nuk do t’i ndodhte babait të tij nëse do të qëndronte në dyqanin e alkoolit për pushimet.
Në të shtunën, Petari nuk u nda nga dritarja.
Me dhimbje e shikonte se si dielli lëvizte mbi qiell, si lëvizin gjethet, si lëvizin fidanët e rinj të barit dhe shqiponjat e bukura që fluturuan lartë dhe lartë. – “Akoma është herët për mbrëmje, por do të vish, bir, ndiqmë, do të vish, Vasi. Diku në kishë po e pastronin sheshin. Maria gjithmonë ulej pranë Varrit të Zotit nga e premtja deri të shtunën.” – “Pse nuk na kryqëzuan, Jezu?” – tha Petari, duke folur me zë të lartë – “Për mëkatet tona, jo për të tuat, sepse ti ishe pa mëkate. I pafajshëm, por ti vdiqe në ato mundime që të shpëtoje ne, mëkatarët. Çfarë vuajtjesh njerëzore ke përjetuar.”
“Më fal që po ankohem dhe mos më lë të vetëm, mos më lë.” Ai dëgjoi doktorin që i thoshte djalit të tij se mund ta merrte atë në shtëpi pas disa ditësh, sepse nuk ishte më i huaj. Dielli filloi të zhytej në perëndim, duke dërguar rrezet e fundit mbi kurorën e re të pemëve. “Pse nuk të çuan në shtëpi?” Gruaja e vjetër që solli ushqimin e shikoi pacientin me dhembshuri. Ai nuk u përgjigj, pasi kishte një ngërç në fyt. Kur pas pak kohe ajo erdhi për t’i mbledhur enët, pa që ai nuk e kishte prekur ushqimin. Me një shenjë të thellë, ajo e mori gjithçka dhe e çoi në kuzhinë.
Për një moment, Petari e ndjeu praninë e gruas së tij të vdekur, Marisë, në duar. Ky ndjenjë ishte aq e fortë sa ai pothuajse u humb. Zemra e tij po rrahte fort, dhe bota dukej sikur po dridhej, dhe sytë e tij nuk mund të largoheshin nga wepi që qan, i cili lëshonte degët e tij të bukura, dhe degët e trasha. Ai mbështeti faqen e tij të nxehtë mbi jastëkun e ftohtë dhe qëndroi ashtu deri në mëngjes, pa i mbyllur sytë.
Hëna po dilte përmes dritares së madhe, duke u fshehur pas reve dhe më pas duke dalë prej tyre, duke hedhur reflektimin e saj të ftohtë mbi fytyrën e tij të zbehtë dhe të lodhur nga sëmundja dhe sytë e tij të thatë dhe të shndritshëm, në të cilat reflektohej dëshira e shprehur.
Në mëngjesin e Pashkëve, Vasili, Vera dhe Rovani, tetë vjeçar, shkuan në kishë. Pas shërbimit, ai donte të shkonte në spital, por familja e Verës ishte mysafirë.
Në mbrëmje, ata u ulën rreth një tavoline të pasur për Pashkë, përshëndetën njëri-tjetrin për festën dhe kënduan “Kristi u Ngjall!” Vasili ndjeu një trishtim të pakapërcyeshëm në zemrën e tij, aq sa nuk mundi ta duronte dhe doli jashtë. Kambanat e kishës po binin për nder të festës, dhe trishtimi u shndërrua në një dhimbje të tmerrshme që e djegte zemrën e tij. Ai e kujtoi një herë, në Pashkë, kur ishte dhjetë vjeç, ishte duke qëndruar në njësinë e kujdesit intensiv pas një operimi për apendiks. Askush nga familja e tij nuk mund të shkonte ta vizitonte, por babai i tij kishte qëndruar para dritares gjithë ditën. Ai i buzëqeshi Vasilit përmes lotëve të tij, bëri një figurë nga plastelina dhe ia tregoi. Alkoholizmi e largonte babain nga dritarja, ai largohej, kthehej përsëri dhe qëndronte atje derisa Vasili të flinte.
