Nuk ishte larg nga shtëpia. Në kryqëzim ai ktheu majtas dhe voziti rreth dhjetë minuta në një rrugë me dhe. U kthye pas qoshes, arriti te një tjetër kryqëzim dhe u befasua nga një zë i mprehtë borie, drita të largëta dhe zhurmë frenash. – “Nga doli kamioni? Nuk kishte askënd këtu! Kamioni kaloi fluturimthi pranë nesh.”
Roman uli shpejtësinë dhe ndaloi në anë të rrugës. Duart po i dridheshin. Edhe një sekondë dhe jeta e tij e lumtur do të kishte marrë fund. U pa në pasqyrë. – “Pse u ula fare në timon, kur isha i dehur? Dhe akoma më keq, u zura me Oksanën, që kishte fshehur çelësat e makinës. Është e vërtetë çfarë thonë, se nuk duhet të festosh të dyzetat. Edhe pse nuk festova. Thjesht piva një gotë verë të bardhë për t’u disponuar. Në anën e djathtë të pasqyrës kam një ikonë. Oksana e vendosi aty për fat të mirë, që të mos ndodhte asgjë.”
Ikona ndriçonte në dritat që pulsonin. Roman e shikoi ikonën dhe u bëri kryq. Kurrë më parë nuk kishte ditur si të lutej, vetëm mendoi: – “Zot, të faleminderit që më lejove të jetoj! Ishte faji im, më fal, Zot!” Nisi të voziste ngadalë drejt shtëpisë. E futi makinën në garazh. – “Erdhe? Çfarë po bën?” – doli Oksana vetëm me robdeshamber. “Po vozit si i dehur! Roman, çfarë ke?”
Roman ngriti supet – nuk e dinte. Me të vërtetë nuk e dinte çfarë kishte. Kishte gjithçka: gruan, djalin Olezha, biznesin, paratë, një shtëpi të madhe. Por diçka thelbësore i mungonte. Një gëzim i vjetër. Si të ishte humbur papritur, qëndruar në një udhëkryq dhe nuk dinte nga të shkonte më tej.
Natën ëndërroi marrëzira. Fillimisht tavani lëkundej. Më pas dhoma u zgjerua, u bë gjigande. Vështroi më me kujdes dhe pa një plak me mjekër të gjatë që rrinte ulur në një kolltuk në murin e largët.
Më kujtonte dikë, por nuk mund të thosha saktë kë. – “Epo, Roman, pse je kaq i palumtur?” – e pyeti plaku. “Për çfarë jeton, në çfarë beson?” Roman nuk dinte ç’të përgjigjej. Mendonte: “Jetoj një jetë normale, gjithçka është në rregull. E dua gruan dhe djalin tim. Kam një qen. Por në çfarë besoj?
Besoj në para dhe në forcat e mia. Nuk di në çfarë tjetër të besoj. Vetëm me para dhe forcë mund të ecësh përpara në jetë. Kjo më ka ndihmuar. Por tani, për ndonjë arsye, kjo nuk më ndihmon më.” Plaku, që i dëgjonte mendimet e tij, tundte kokën: “Dukesh njeri i mirë, por nuk sheh asgjë. Ka ardhur koha të shlyesh borxhet… Ktheji ato.
Pastaj do të ndihesh më mirë…” Dhe pastaj plaku nisi të largohej prej Romanit. Gjithnjë e më larg. Roman deshi ta pyeste çfarë duhet të kthente. Por plaku u zhduk, ëndrra u zhduk dhe Roman u zgjua befas. Koka i dhimbte nga dita e djeshme.
U ngrit, shkoi në kuzhinë, hapi frigoriferin dhe nxori një shishe verë të bardhë. E derdhi, e nuhati dhe e hodhi në lavaman. – “Roman…” – Oksana qëndronte në derë, – “çfarë po ndodh? Asnjëherë nuk je marrë me gjëra të tilla. A të kam ofenduar dje? Ku është qeni? Eja këtu, shoku! Më fal, më fal! E shikon, më vjen keq për ty.”
– “Oksana, më hidh pak kafe, të lutem. Duhet të shkoj në punë.” Roman kishte biznesin e tij – një firmë ndërtimi shtëpish. Mbërriti në zyrë dhe i telefonoi kontablistes kryesore: – “Margarita Ivanovna, më duhet një raport i plotë për kontratat me furnitorët dhe nënkontraktorët. Kemi ndonjë borxh?” – “Roman Jurjeviç, natyrisht që jo, çdo gjë është e parapaguar. Do t’i përgatis dokumentet dhe do t’i sjell.” – “Mirë, Margarita Ivanovna.” – Roman u ul dhe filloi të mendojë: për çfarë borxhesh fliste plaku në ëndërr?
Nuk mund të kujtohej. Mendoi si kishte nisur gjithçka shumë vite më parë. U kujtua për kontabilisten e vjetër, Ljudmila Vasiljevna. Ajo e kishte mësuar shumë për menaxhimin e biznesit. Edhe brigadieri, Grigori Pavlloviç, ishte njeri i shkëlqyer. Edhe dizenjuesi. Të gjithë ata ishin pensionuar prej kohësh, por e kishin ndihmuar të ngrinte biznesin. Ku jetonin tani? Më pas iu kujtua tezja nga nëna, Maria Vasiljevna.
Në fëmijëri kalonte verën tek ajo. Ajo e donte pa masë – nuk kishte nipa e mbesa, dhe vajza e saj jetonte në qytet. Maria Vasiljevna e rriti, e ushqente, e ngushëllonte. Madje i kishte bërë një kalë druri. E donte Romançikun, bënte gjithçka për të. Nuk e qortonte kur lexonte me elektrik nën batanije.
Kur Romançiku u dashurua për herë të parë, i tregoi asaj mendimet më të thella, gjyshes së dashur Maria Vasiljevna. Ja si ishte puna! Të gjithë ata njerëz e kishin drejtuar dhe ndihmuar, dhe më pas ishin zhdukur nga jeta e tij, pa e vënë re. Pikërisht për ta fliste plaku me mjekër në ëndërr. Ata meritonin të shpërbleheshin. Roman Jurjeviç thirri menaxheren e burimeve njerëzore dhe i kërkoi të gjejë ku janë tani ish-punonjësit e tij.
I dha emrat e njerëzve që donte të dinte, dhe pyeti nëse ishin ende gjallë. Së shpejti ajo i solli një listë me adresat e tyre. Të gjithë ishin gjallë. Pastaj Roman telefonoi nënën e tij. I tha se, si zakonisht, do ta vizitonte. E pyeti çfarë të blinte, si për babanë. Më pas e pyeti me kujdes për gjyshen, për Maria Vasiljevna. Kishte frikë se mos ndoshta ajo kishte vdekur dhe ai, në indiferencën e vet, kishte humbur diçka.
– “Të kam thënë se Maria Vasiljevna është e dobët. Vajza e saj kujdeset për të, por edhe ajo është e lodhur. Është ndarë nga burri dhe është kthyer tek e ëma.” Veshët dhe faqet e Roman Jurjeviç u skuqën. Si kishte mundur të jetojë pa parë apo dëgjuar asgjë! Vetëm si fëmijë ishte ndjerë kaq i turpëruar kur kishte gënjyer gjyshen. Dhe më pas e kuptoi se ajo e kishte kuptuar, por kishte heshtur nga dashuria…
Roman Jurjeviç u kthye në shtëpi dhe thirri gruan. – “Oksana, dua të këshillohem me ty…” I tregoi gjithçka që kishte planifikuar.
