Djali im e përcolli në heshtje – është më i madh se motra për 1.5 vjet. Dy ditë më vonë, ajo mësoi se në një qytet fqinj, në një repart spitali, kishin nevojë për një infermiere. E pranuan. Arritëm të blinim një shtëpi të vjetër në periferi të qytetit.
Me kredi. Gjatë gjithë kësaj kohe, ajo ishte si një buldozer: nuk mund të kthehesh pas, vetëm përpara, pa menduar për vështirësitë. U përmend kur kamioni iku, duke lënë pas një re pluhuri dhe një kullë me sende në një dhomë me tavan të ulët. Kur nxori nga pusi një kovë me ujë të pastër e të shijshëm. Kur ndezi sobën dhe shtëpia u mbush me ngrohtësi. Në këtë shtëpi të vogël e të vjetër, duhet të jemi të lumtur!
Lumturia ishte në shumë gjëra: dielli që hynte nga një dritare e vogël, larjet e mëngjesit në lumë, verandën e ngrohtë ku këmbët e zbathura ishin të kënaqura, filizat e parë të koprës dhe karotës në kopsht, kafeja e mëngjesit. Dhe nuk kishte rëndësi që ishte kafe e lirë, e tretshme, dhe darka ishte vetëm makarona pa mish. Por shpirti ishte i qetë.
Ajo e mbronte botën e vogël të tyre nga babai që përpiqej të rifitonte familjen dhe kujtonte vajzën që qante. Kurrë më! Pas pagesës së këstit mujor të kredisë, i mbetej pak para, por pas disa muajsh “e mori veten” dhe filloi të planifikonte me kujdes rrogën për ushqim dhe veshje. Mësoi të mbështetej te vetja, të mos qante, thjesht të ecte përpara.
Fëmijët sollën një qen endacak. Një këlysh adoleshent, mezi qëndronte në këmbë, lëkundej nga dobësia dhe e shikonte me sy të mbushur me qelb. Mori dy gllënjka qumësht të ngrohtë dhe ra në tokë. Pas dhjetë minutash u forcua pak dhe piu edhe disa. Mbijetoi. Pastaj u shfaq një kotele. Mustaqet ia kishin djegur, mbetën vetëm pjesë të shkurtuara.
Edhe ajo mbijetoi. Të gjithë mbijetuan. Menjëherë sapo kuptova që kishim nisur të qëndrojmë në këmbët tona dhe që në vjeshtë do kishim perimet tona, mbolla një mollë. Gjithmonë kam besuar: nëse njeriu ka shtëpinë e tij dhe një copë tokë, duhet patjetër të ketë një mollë. “Çfarë lloji do?” – e pyeti gruaja që shiste fidanët.
– “Nuk e di,” iu përgjigj me buzëqeshje, “më jep këtë.” E mori degën në shtëpi dhe as që i shkoi në mendje që pas disa vitesh të gjithë do të habiteshin nga mollët e tejdukshme me ngjyrë mjalti, nga të cilat bëhej një sharlotë e shkëlqyer dhe reçel me aromë magjike.
Një cep i oborrit doli i mallkuar: pavarësisht diellit dhe hapësirës, ishte i mbuluar me myshk jeshil. Degët e mjedrës aty thanë në mënyrë të çuditshme, si të ishin mbjellë në rërë shkretëtire, e jo në tokë të plehëruar e të ujitur.
Fidani qëndroi aty në gjumë të thellë për tre vjet, pastaj mbi trungun e hollë i doli një gungë e madhe dhe u tha. Ajo qau mbi të si mbi një të dashur, pastaj mbolli një kumbull. Degëza e kumbullës, pas zhurmës dhe turmës në sheshin ku kishte qenë ekspozuar, u rigjallërua, piu shumë ujë të ftohtë nga pusi, vështroi përreth, pa qilimin e myshkut dhe “bërtiti”:
Kjo është ajo që më duhej! Në vitin e tretë dha dhjetëra fruta të para dhe pastaj, në një dimër të acartë e me dëborë, u ngrinë. Por nuk u tha. Verën e ardhshme, nga pjesa e fundit e gjallë e trungut, nxori degë të dendura dhe në vitin e dytë pas ngricës ishte aq e mbushur me kumbulla, sa të gjithë u habitën dhe nuk harruan të mbushnin xhepat me fruta të mëdha, të trasha dhe të ëmbla. Pastaj iu dhurua një fidan qershie: “Nëse nuk e merr, do ta hedhim.”
E mbolli edhe atë. Pas tre vjetësh, qershia u bë pemë, por jepte pak fruta. Një pranverë, iu afrua me sëpatë, u vendos përballë saj… “Mirë, jeto.” Deri në gusht, në pemë vareshin fruta të mëdha, me shkëlqim të lehtë dhe me ngjyrë të kuqe të errët, që i habitnin të gjithë dhe askush nuk harronte të pështynte bërthamat. Në jetën e saj nuk kishte më burra.
Djali im mori përsipër të gjitha punët e shtëpisë që kërkonin duar mashkulli. Dhe sado e vështirë që të ishte, kurrë nuk e kam vajtuar jetën e mëparshme. Qetësia, lumturia dhe rehatia në atë shtëpi të vogël të vjetër janë më të mira sesa jeta me një alkoolist në një apartament të rehatshëm. Ajo e di më mirë se kushdo tjetër. Sot në mëngjes pi një kafe të shtrenjtë. Kafenë më të mirë. Ia blejnë fëmijët e saj. Dhe me filxhanin në dorë, qëndron me kënaqësi pranë një dritareje të madhe. Ato dritare të vogla kanë ikur, po ashtu edhe ajo shtëpi e vjetër me tavan të ulët.
Sepse shtëpia tani është ndryshe: e re, me dritare të mëdha. Në verandën e ngrohtë tani shtrihet një qen tjetër dhe në karrigen përballë një mace… Por në pranverë do të lulëzojnë të njëjtat pemë, që do t’i kënaqin të gjithë me mollët e ëmbla, kumbullat gjigante dhe qershitë e kuqe si vera. Dhe ajo do të bëjë reçel dhe do të pjekë sharlotë. Dhe shtëpia do të mbushet me aromë vanilje, kanellë dhe lumturi…
