Kam punuar me një grua që gjithmonë kërkonte të ia huazoja para. Më vinte keq për të, ndaj gjithmonë e ndihmoja. Në fund të fundit, ajo i rrite dy fëmijë e vetme. Por një ditë kuptova se po e bëja këtë pa arsye.
Një koment i saj më bëri ta rishqyrtoj qëndrimin tim – që atëherë, nuk i huazoj më para askujt. Kur kolegia mori pagën, erdhi te unë përpara të gjithë kolegëve të tjerë dhe m’i ktheu paratë me fjalët:
– Sa më dhemb zemra.
U ndjeva tmerrshëm. Të gjithë më shikonin, sepse nuk e dinin që ajo më kishte borxh mua. Dukej sikur ajo po m’i huazonte mua paratë. Kur më vonë ajo u ngrit në pozitë drejtuese dhe u bë financiarisht e suksesshme, tregoi fytyrën e saj të vërtetë.
Ndodhi edhe një incident tjetër. Një herë planifikuam të blinim një frigorifer të ri. Paratë ishin mbledhur – prisnim vetëm fundjavën. Një ditë para blerjes, më kontaktoi një mik dhe më kërkoi t’i huazoja një shumë të barabartë me atë që kishim për frigoriferin. Më siguroi se do m’i kthente pas një muaji. Në atë kohë isha ende “i gjelbër” dhe naiv, ndaj vendosa ta ndihmoja.
Sidomos sepse frigoriferi i vjetër ende funksiononte, kështu që blerja nuk ishte urgjente. Por brenda atij muaji, miku im u divorcua dhe u shpërngul në një qytet tjetër. Çdo kontakt me të u ndërpre. U ritakuam pas pesë vitesh.
Por ai deshi të ma kthente borxhin. E refuzova dhe i thashë se për ato para do ta bleja ndërgjegjen e tij.
Njëherë edhe një komshie më dha një mësim. Kur u takuam në dyqan, më kërkoi të paguaja për blerjet e saj sepse kishte harruar portofolin në shtëpi.
Kanë kaluar dy vjet që atëherë – paratë nuk m’i ka kthyer kurrë. Sillet sikur s’ka ndodhur asgjë, dhe mua më vjen keq t’ia kujtoj, sepse është pensioniste. Por shuma ishte e konsiderueshme. Mos mendoni se jam aq naive sa të pres që dikush të më kthejë para për bukë dhe qumësht.
Kur ndihmon dikë, menjëherë kthen kurrizin dhe ikën. Prandaj kam ndalur së bëri vepra të mira. Sado që kam huazuar, paratë rrallëherë më janë kthyer.
Edhe marrëdhëniet janë prishur. Një shoqe vazhdon të më shmanget në takime, edhe pse dikur i kisha huazuar para kur ishim studente. Kur dikush sot më kërkon para, i them që s’kam para në dorë – gjithçka i kam në kartë. Nuk përdor banking online dhe s’kam kohë të kërkoj bankomat. Ka plot justifikime.
Kjo është arsyeja pse mendoj se është më mirë të mos prishësh miqësitë apo lidhjet familjare për shkak të borxheve apo dhuratave. Nuk është humbje parash – është humbje marrëdhëniesh.
